این دستورالعمل که توسط سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق ایران (ساتبا) در خرداد ماه ۱۴۰۱ تهیه و تدوین شده است، به تشریح الزامات و مشخصات فنی برای طراحی، تهیه، نصب و راه‌اندازی سامانه‌های فتوولتائیک بامی متصل به شبکه می‌پردازد. این سند مختص مشترکین برقی است که متقاضی احداث نیروگاه خورشیدی با ظرفیتی تا دو برابر ظرفیت انشعاب خود و حداکثر تا سقف ۲۰۰ کیلووات هستند.
هدف اصلی این دستورالعمل، ایجاد یک چارچوب استاندارد برای اطمینان از کیفیت، ایمنی و کارایی سامانه‌های فتوولتائیک نصب شده در بخش مسکونی، تجاری و صنعتی است.
خلاصه الزامات و مشخصات کلیدی
۱. کلیات و فرآیند اجرایی:
- دامنه کاربرد: این دستورالعمل کلیه مشترکین برق (به جز انشعاب موقت) را در بر می‌گیرد.
- مراحل کار: فرآیند کلی شامل بازدید اولیه توسط شرکت توزیع برق، طراحی دقیق توسط پیمانکار، تهیه تجهیزات توسط مالک، و در نهایت نصب و راه‌اندازی مطابق با توصیه‌های سازندگان و اخذ مجوز نهایی از شرکت توزیع برای تزریق برق به شبکه است.
- ایمنی ساختگاه: برای نصب سامانه بر روی بام، اخذ پایان کار معتبر ساختمان الزامی است؛ در غیر این صورت، سامانه باید در محوطه ساختمان نصب شود.
۲. مشخصات فنی تجهیزات اصلی:
۳. سیم‌کشی، اتصالات و تابلوها:
- کابل‌ها: استفاده از کابل‌های مخصوص فتوولتائیک (با عایق XLPE/XLPO) در سمت DC که در برابر اشعه UV مقاوم باشند، ضروری است. حداقل سطح مقطع کابل‌های DC و AC باید ۴ میلی‌متر مربع از جنس مس باشد. افت ولتاژ در مسیر کابل‌کشی نباید از مقادیر استاندارد تجاوز کند.
- سیستم زمین (Earthing): اجرای سیستم اتصال زمین برای حفاظت افراد و تجهیزات الزامی است. این سیستم می‌تواند به صورت مشترک با سیستم زمین ساختمان اجرا شود و مقاومت آن نباید از ۲ اهم تجاوز کند (مگر در شرایط خاص و با تایید شرکت توزیع). تمامی اجزای فلزی سامانه باید به این سیستم متصل شوند.
- تابلوهای برق:
- تفکیک: توصیه می‌شود تابلوهای DC و AC از یکدیگر مجزا باشند.
- حفاظت در برابر اضافه ولتاژ (SPD): نصب سرج ارستر در هر دو بخش DC و AC مطابق با استانداردها و بر اساس فاصله تجهیزات و وجود یا عدم وجود صاعقه‌گیر خارجی الزامی است.
- حذف تابلو DC: در شرایطی خاص، مانند برابر بودن تعداد استرینگ‌ها با ورودی‌های اینورتر و مجهز بودن اینورتر به کلید و حفاظت‌های داخلی، می‌توان تابلو DC را حذف کرد.
۴. حفاظت، ایمنی و اتصال به شبکه:
- الزامات اتصال به شبکه: کلیه الزامات فنی و حفاظتی اتصال مولدهای پراکنده به شبکه فشار ضعیف باید رعایت شود.
- حفاظت‌ها: سامانه باید قادر به شناسایی شرایط غیرعادی شبکه مانند خروج از بازه مجاز ولتاژ و فرکانس باشد و در زمان مشخص (مثلاً ۰.۲ ثانیه پس از قطع برق شبکه) تزریق را متوقف کند.
۵. مدارک و مستندات:
پیمانکار موظف است در پایان پروژه، مجموعه کاملی از مستندات را به کارفرما تحویل دهد که شامل موارد زیر است:
- اطلاعات اصلی و شناسنامه پروژه.
- نقشه‌های As-Built و دیاگرام‌های سیم‌کشی.
- دفترچه محاسبات فنی و طراحی دقیق.
- دیتاشیت و اطلاعات فنی کلیه تجهیزات نصب شده.
- اطلاعات بهره‌برداری، دستورالعمل‌های نگهداری و رویه‌های خاموشی اضطراری.
- اسناد مربوط به گارانتی و ضمانت‌نامه تجهیزات.
این دستورالعمل به عنوان یک مرجع جامع، نقشی کلیدی در توسعه پایدار و ایمن انرژی خورشیدی در مقیاس انشعابی در کشور ایفا می‌کند.
